ආර්ථික දැක්ම ධනාත්මක වුවද, ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන සඳහා ඉහළ තීරුබදු, අඛණ්ඩ වෙළඳ ප්‍රතිපත්ති අවිනිශ්චිතතාවය සහ ඉහළ ගිය භූ දේශපාලනික ආතතීන් හේතුවෙන් අවාසි අවදානම් වැඩි වී තිබේන බව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) ශ්‍රී ලංකාවේ මෙහෙයුම් ප්‍රධානී එවන් පැපජෝර්ජියෝ පවසනවා.
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) ශ්‍රී ලංකාවේ මෙහෙයුම් ප්‍රධානී එවන් පැපජෝර්ජියෝගේ නායකත්වයෙන් යුත් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) දූත පිරිසක් 2025 ජූලි 21 සිට 25 දක්වා කොළඹට සංචාරයක නිරතව වු අතර සංචාරය අවසානයේ, පැපජෝර්ජියෝ නිකුත් කල නිවේදනයේ සදහන් කර ඇත්තේ….
“ආර්ථික දැක්ම ධනාත්මක වුවද, ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන සඳහා ඉහළ තීරු බදු පැනවීම, අඛණ්ඩ වෙළඳ ප්‍රතිපත්ති අවිනිශ්චිතතාවය සහ ඉහළ ගිය භූ දේශපාලනික ආතතීන් හේතුවෙන් පහළ යාමේ අවදානම් වැඩි වී තිබේ. ප්‍රතිසංස්කරණ ගම්‍යතාවය පවත්වා ගැනීමේ සහ මූල්‍ය අවකාශය සහ බාහිර බෆර නැවත ගොඩනැගීමේ උත්සාහයන්ගේ තීරණාත්මක වැදගත්කම මෙය අවධාරණය කරයි. මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ කම්පන වලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු කරන අතර මේ දක්වා දුෂ්කරව දිනාගත් ආර්ථික ප්‍රගතිය ආරක්ෂා කරනු ඇත. එවැනි කම්පන ඇති වුවහොත්, ඒවා EFF වැඩසටහනේ සමෝච්ඡයන් තුළ විසඳනු ඇත.”
“While the economic outlook is positive, downside risks have increased on the back of potentially high tariffs on Sri Lanka’s exports, persistent trade policy uncertainty, and heightened geopolitical tensions. This underscores the critical importance of maintaining the reform momentum and the efforts to rebuild fiscal space and external buffers. These reforms will enhance Sri Lanka’s resilience to shocks and safeguard the hard-won economic progress to date. Should such shocks materialize, they will be addressed within the contours of the EFF program.”
මෙම සංචාරයේ අරමුණ වූයේ මෑත කාලීන සාර්ව ආර්ථික වර්ධනයන් සමාලෝචනය කිරීම සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සහාය ලබන විස්තීර්ණ අරමුදල් පහසුකම (EFF) වැඩසටහන යටතේ රජයේ ආර්ථික හා මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී ලබා ඇති ප්‍රගතිය තක්සේරු කිරීමයි. – EFF- Extended Fund Facility program
උපුටා ගැන්ම (IMF) ශ්‍රී ලංකාවේ මෙහෙයුම් ප්‍රධානී නිවේදනය.
“ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන්ගේ ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩසටහන ප්‍රශංසනීය ප්‍රතිඵල ලබා දෙයි. 2025 පළමු කාර්තුවේදී සැබෑ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය සියයට 4.8 කින් වර්ධනය වී, අපේක්ෂාවන් ඉක්මවා ගියේය. 2025 දෙවන කාර්තුවේදී උද්ධමනය සියයට -1.1 ක් වූ අතර ක්‍රමයෙන් ඉලක්කයට නැවත පැමිණෙමින් තිබේ. 2025 ජුනි මස අග වන විට දළ ජාත්‍යන්තර සංචිත ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 6.0 ක් වූ අතර, බදු ආදායම් එකතු කිරීම අඛණ්ඩව වැඩිදියුණු වෙමින් පැවති අතර, වැට් බදු සහ ආනයනික මෝටර් රථ සඳහා වන බදු වල ශක්තිමත් ක්‍රියාකාරිත්වය එයට සහාය විය.”
“ආර්ථික දැක්ම ධනාත්මක වුවද, ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන සඳහා ඉහළ තීරුබදු, අඛණ්ඩ වෙළඳ ප්‍රතිපත්ති අවිනිශ්චිතතාවය සහ ඉහළ ගිය භූ දේශපාලනික ආතතීන් හේතුවෙන් අවාසි අවදානම් වැඩි වී තිබේ. ප්‍රතිසංස්කරණ ගම්‍යතාවය පවත්වා ගැනීමේ සහ මූල්‍ය අවකාශය සහ බාහිර බෆර නැවත ගොඩනැගීමේ උත්සාහයන්හි තීරණාත්මක වැදගත්කම මෙයින් අවධාරණය කෙරේ. මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ ශ්‍රී ලංකාවේ කම්පනවලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු කරන අතර මේ දක්වා දුෂ්කරව දිනාගත් ආර්ථික ප්‍රගතිය ආරක්ෂා කරනු ඇත. එවැනි කම්පන ඇති වුවහොත්, ඒවා EFF වැඩසටහනේ සමෝච්ඡයන් තුළ විසඳනු ලැබේ.
“සාර්ව ආර්ථික ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීම සඳහා මූල්‍ය ආදායම් ඉහළ නැංවීම සඳහා තිරසාර උත්සාහයන් අවශ්‍ය වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ණය තිරසාරභාවය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා ප්‍රධාන අවශ්‍යතාවයක් වන දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 2.3 ක මධ්‍ය කාලීන ප්‍රාථමික ශේෂ ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා, 2026 අයවැය ශක්තිමත් ආදායම් පියවරයන් සහ වැඩසටහන් පරාමිතීන්ට අනුකූලව සුදුසු වියදම් වෙන් කිරීම් මගින් තහවුරු කළ යුතුය. බදු නිදහස් කිරීමේ රාමු ශක්තිමත් කිරීම, බදු අනුකූලතාව ඉහළ නැංවීම, බදු පදනම පුළුල් කිරීම සහ වියදම් හිඟ මුදල් නැවත ඇතිවීම වැළැක්වීම ඇතුළුව රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණය වැඩි දියුණු කිරීම වැදගත් වේ. රාජ්‍ය-පෞද්ගලික හවුල්කාරිත්වයන්, රජය සතු ව්‍යවසායන්, රාජ්‍ය ප්‍රසම්පාදනය සහ රාජ්‍ය වත්කම් කළමනාකරණය පිළිබඳ ඉදිරි පනත් රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණ පනතට සහ හොඳම භාවිතයන්ට අනුකූල විය යුතුය. මූල්‍ය අවදානම් අවම කිරීම සහ බලශක්ති උපයෝගිතා වල මූල්‍ය තිරසාරභාවයට සහාය වීම සඳහා පිරිවැය-ප්‍රතිසාධන බලශක්ති මිලකරණය පවත්වා ගත යුතුය. ඒ සමඟම, වැඩිදියුණු කළ ඉලක්ක කිරීම, ආවරණය සහ සමාජ සහයෝගයේ ප්‍රමාණවත් බව තුළින් දුප්පතුන් සහ අවදානමට ලක්විය හැකි අය ආරක්ෂා කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.
“ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය අවසන් වෙමින් පවතී. ණය තිරසාරභාවය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සහ ආයෝජක විශ්වාසය නැවත ලබා ගැනීම සඳහා ඉතිරි නිල සහ වාණිජ ණයහිමියන් සමඟ ද්විපාර්ශ්වික ගිවිසුම් කඩිනමින් අවසන් කිරීම අපි දිරිමත් කරමු. රාජ්‍ය ණය කළමනාකරණ කාර්යාලය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ප්‍රගතිය වේගවත් කළ යුතුය.
“මුදල් ප්‍රතිපත්තිය විචක්ෂණශීලීව පැවතිය යුතු අතර මිල ස්ථායිතාවයට ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතුය. අයවැය සඳහා මුදල් මූල්‍යකරණයෙන් වැළකී සිටීම ඇතුළුව මහ බැංකු ස්වාධීනත්වය අඛණ්ඩව ආරක්ෂා කළ යුතුය. අඛණ්ඩ සංචිත සමුච්චය කිරීම සහ විනිමය අනුපාත නම්‍යශීලීභාවය ප්‍රධාන ප්‍රමුඛතා ලෙස පවතී. අක්‍රීය ණය විසඳීම, රාජ්‍ය බැංකුවල පාලනය සහ අධීක්ෂණය ශක්තිමත් කිරීම සහ බංකොලොත්භාවය සහ විසඳුම් රාමු වැඩිදියුණු කිරීම ණය වර්ධනය තිරසාර ලෙස පුනර්ජීවනය කිරීමට සහ පෞද්ගලික අංශයේ සංවර්ධනයට සහාය වීමට වැදගත් වේ.
“රජයේ ක්‍රියාකාරී සැලැස්මේ දක්වා ඇති පාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ස්ථිරව ක්‍රියාත්මක කිරීම දූෂණ අවදානම් ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා ඉතා වැදගත් වේ. වෙළඳාම සහ ආයෝජන ලිහිල් කිරීම, තරඟකාරිත්වය වැඩි කිරීම, කාන්තා ශ්‍රම බලකායේ සහභාගීත්වය ඉහළ නැංවීම සහ දේශගුණික විපර්යාස ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා වන ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ විභව වර්ධනය ඉහළ නැංවීමට උපකාරී වනු ඇත.
“IMF සහාය දක්වන වැඩසටහන යටතේ ප්‍රධාන කැපවීම් සපුරාලීමේ ප්‍රගතිය EFF හි පස්වන සමාලෝචනයේ සන්දර්භය තුළ විධිමත් ලෙස තක්සේරු කරනු ලැබේ. පස්වන සමාලෝචනයේ වේලාව රජය සමඟ සාකච්ඡා කරනු ඇත.